ჭარა
არკვანიშე გეშამსხუპე,
ქომხუტოლე ჩხე ხურხიშა,
ნირს თუმათჷ გაკოფქიტი,
ვეგმონჯირე ჩქიმ ხუჯიშა;
თოლწოხ აწმაკილოთუქჷ,
ჸურუ მერჸუნქ ანთარიშა,
მუ შურდგუმუს აწარინე
სქანნერ უნძე თანთარიშა?!
დიდაშ ძუძუ მიდამღი დო
სქან მოწინე ტყობ-ტყობიშე;
მუთი ქალმოფურცქინინი,
ირფელ ართო ქობობრდიშე;
ზღვაშ ჩუპაშე მიჯინექჷ,
მინშახ-ემერ, ცაქვინჯიშე;
სქან ნაჟამას მუშ გემოშა
ვართ აჭარე, ვართ აჭყიშე!
მითინც ვაუჩქ სქან ალკვალი,
ვაულანტჷქ დიო თოლცჷ,
ტანშა გემშეხვარხვალუქინ -
ბუძგურია იბორბოცჷ;
გოკონ - ქუას ქაბირუა,
გოკონ - თელო დინკორქ კოცჷ,
სქან მაჭარით ნალეცერებ
მესეფ ხოლო იკორკოცჷ.
მინ მუზათჷ გიწურუანც,
მინ - ღორონთიშ ჭყოლოფათჷ,
ხანგობასით გაწამენა -
გინოკინელც ჸოროფათჷ.
მინც დაჩხირო გათანკარქჷ,
მინც გამორსენქ ჭოროფათჷ,
ირფელ აკოკჷრილ გაფუ,
აკოწჷრხელ ჩხოროფათჷ!
ვართ მა მოსიმ, მი რექჷნი -
მუ შური დო ჭყანა რექჷ?!
ქოთ-კილესჷ გილაბჟგართჷქ,
ქოთ - ლაფარას ალარექჷ,
ჩქიმ დო ჸოროფილიშ შქასჷ
აშაფულირ ყამა რექჷ,
ჭარა რექჷ, უჩურცხებუ,
ვამირსხჷდა ... სამარექჷ!
მარა, თექით გენმათხოზუქ-
ვამაცალე ტომბა ლურცუ,
ხანგაცალო გამწმოჸოთა
პიჩვან - კჷლე-განწყუმურცუ;
ჰამას ქიგნმობირდინუა
კუჭუხაშე ჩქიმ მუხურცუ,
შურ თექ მიხე, სოდეთ ხობწყარ
ნაცხაშ კონკერც ათაფუნცუ!
თეთი მიჩქჷ: თე ქიანას
რინას წამანწარენქჷნი
თეშენი რე ჩქიმ ოროსჷ
ჩხორიათჷ გარექჷნი;
მუ ფჩი, დღაშა მიჸორქჷნი,
ჩქიმ თუთა დო ბჟა რექჷნი,
ზღვა ჩილამურ ქუდვობენი,
იშენ ველმანგარექჷნი?!
მარა მა მი გჷმაგენცჷ,
მუ ალარძჷნ ჸურუმ გურცუ,
ჯაშ მაკვათალ მუს გიგორჷნც
მუკოციმილ ნახაფულცუ ...
სოჲშახ გილმობაწარუა,
სი უჩხვიჩხვე, მა - დგუმურცუ,
მუჟამ ეშამფურინუა, -
მაჭირხოლო, - კუთილ შურცუ?!
ჩქიმ ზჷსხირი ჸელი რდუო,
მელან ვაუკათეკონი ...
გიშნაგორა მელერსეფცჷ
ძალო ვემშმოკართეკონი?!
მუ იჸიდჷ, ჸოროფაშა
ლაგვან ქუმმონჭყაფეკონი
დო ქაღარცჷ ჩილამურო
ტყურათ ვეგმოჭვათეკონი?!
სი ჩქიმორო ქეკიშირი
ბრელ ბორო დო ბრელით - ჭკვერი,
მინცჷ გჷნძას ქაბირე დო
მინ - ოშქაშეთ გეგნაშერი;
მისჷთ დაფის უზალანდინ -
ქუგაბონდღი მეგე შქერი,
ასე ვარა მის აღორე, -
მიშა მეიღუ თე ფეშერი?!
დუდშე ოკო მეფხვადიკო:
მუ ცხჷრსჷთი ორსხუანდი,
გამათ გუმაქუთოლუდი,
ფხალუნდი დო მორცუანდი!
აბა, მუში ჭარა რექჷ,
მუშენ მომიფოთუანდი,
რუსთაველიშ ნაფუჩონეფ
მა მუს მიჭყოლოფუანდი?!
სი ურძღაფუ ჯუა რექჷ,
მოთოფურელ გაფუ ნინა,
ჸოროფაში ჸუმენული,
ანდა ნორჩალც მითნარგინა,
უკურთე დო უყანთარეთ
ოშ კილეშე გჷწნარტინა,
იშენ ძღაბო მონჭაფილი,
თუთაშ ღვანწკის მუკნაწილა.
ქორშ, ართ სერცჷ ბჯუნუნდი დო
ბლანდღუნდინი, ძათანძალო,
მარძგვან ძუძუს შხვაშ ნაჯუნა
გიგოდაღჷდ ხალიცალო;
ყორყელც გიფუჩონუანდი -
გოშქვიდეკონ მოკოდ გვალო,
მარა ... ხეშე გაგშამზგირტი
შქა მარჩხაში ჩხომიცალო!
* * *
ლანდღვე სერიშ ჸვერე თოლცჷ,
თუთაქ სინთე ქალაჭვალჷ;
ჭველეფქ ნირსი გეგნირცხონეს
მურიცხეფი იჭვარჭვალჷ,
ჭილამ ნეძიქ გამკოლჷ დო
ჸურუმჷ ქუას გიკაჭალჷ
აურე ხობწყარ მოშინთანცჷ
ეურე მაფერ მიკვაჭალჷ;
სოფელც კამაცალო ლურცჷ,
ელვოჯინექ აკან ცასჷ,
წიწინაფილ ჩაფლა ლუღის,
ბერწულ ათაკარკაცანსჷ.
თუთარჩელა მუნმოქუნცუ,
თოლ მეთხოზჷ ნაკვაცასჷ;
დია, მურე თე ბუნება-
ირფელც მუჭო დაკვანწანსჷ?!
ლანჯეფი დო თხომუეფი,
ოჯალეშით გონაბადე,
მალას მაჭარ გობორდიშანც-
ბრელ ბორულიშ მორაგადე
გედ შქჷრენი, თე ტაბაკი
ჯგირ დო სქვამით მორაბადე;
გაკოკურცხით ჯიმალეფი,
დომხვამითი ოდაბადე!
ბედისწერა (თარგმნა გიორგი ხულორდავამ)
აკვნიდანვე ამიტატე,
ჩამიხუტე გათანგული,
ნისლი-თმებით შემბოჭე და
არ მაღირსე ტკბილი რული.
მუდამ თავზე დამტრიალებ,
რომ მიმგვარო ანთარს ხამი,
ხორციელი ვერ გაკავებს,
მოგაქვს ტანჯვის მოსასხამი.
დედის ძუძუ წამგვარე და
პირზე მადგას შენი ხსენი,
ვბოდავ შენგან ნაჩურჩულევს,
მაგრამ არც მკლავ, არც მეხსნები.
ზღვის ჭიპიდან მითვალთვალებ,
ცასაც წვდები ნება-ნება,
შენგან ერთხელ მოჟამული
კარგავს კაცი მოსვენებას.
შენი კვალი არვინ უწყის,
ვერ მოგკიდა ვერვინ თვალი,
როცა გვამში ჩამიდგები
ვიბურძგლები განათვალი.
გინდა ქვასაც აამღერებ,
მოსპობ ვინც ქმენ კაცის შვილად,
შენი მაჭარნასმურევი
მესეფიც კი აღერღილა.
მუზა ხარ თუ ღვთის წყალობა,
ღმერთმა უწყის, ფიქრობ რაზე,
გიჟობასაც კი გწამებენ,
სიყვარულის კვალობაზე.
ზოგსაც ცეცხლად მოსდებიხარ,
ზოგს წვიმად და შფოთავს გული,
ყოველივე შეკრული გყავს,
ერთიანად განასკვული.
რა სული ხარ, არც მე მესმის,
ან რა ძალა, ან რა ღონე,
რომ ჩემს მკლავზეც ნებივრობ და
ლაფაროშიც დგახარ ხოლმე.
ჩემსა და ჩემს სატრფოს შუა
ხანჯლად იმალები ნელა,
ბედისწერა ხარ მდევარი,
თუ სამარემ არ მიშველა.
მაგრამ იქაც ჩამყვები და
არც ძილს მაცლი, ჰოი, ნავსად,
შეშლილივით წამომაგდებ
მარხვა, მკლავის გახსნის ჟამსა.
მთის ქედიდან გადავავლებ
თვალს ჩემს მუხურს ნება-ნება,
გული იქ ძგერს, სად ხობწყარი
ძველ ხიმინჯებს ეხეთქება.
ვიცი, მაინც გამწირავ და
აქამდეც რომ ცრემლით მალტვე,
ამიტოა, რომ ჩემს ჩეროს
მზის სხივებად მოესალტე.
რითი მომწყლე, დღემდე გეტრფი,
მთვარეს გადრი თუ მზის სხივებს,
რომ დავღვარო, თუნდ, ზღვა ცრემლი,
ვერასოდეს დაგიტირებ.
მაგრამ, მე რა, ვინ ამიხსნის,
რას იზრახავს შენი გული,
ხის მჭრელს, აბა, რაში ჰგამა,
ძირს დაყრილი ნახაფული.
სანამ მათრევ უგზო-უკვლოდ,
რომ შემმატო წყლულზე წყლული,
მერცხლად ამომიფრთხიალო
სული უღვთოდ დაკუთული.
ჩემი სისხლი თქრიალებდა,
რომ მოთხვარე მელნით კვალად?
გამორჩეულ პოეტებში
რომ ჩამკვეხე ძალისძალად?!
რა იქნება, ინებო და
სიყვარულის ახსნა კლიტე,
ცრემლად აღარ დამეწვეთო,
მე-ქაღალდი, ვერ დაგიტევ.
შენ ჩემსავით შეიწირე
ვინ სულელი და ვინ-მარჯვე,
ზოგი გრძლადაც აამღერე,
ზოგზეც ხერხით გაიმარჯვე.
ვისაც დაფნას უმზადებდი,
ის ეკლისთვის დათმე კვალად,
ახლა მაინც ვის ატყუებ,
გზას ვიღასკენ მიიკვალავ?!
თავიდანვე რად არ მივხვდი,
რასაც ხლართავს შენი რისხვა,
პირში მელაქუცები და
მაინც მიმტრობ დანასისხლად.
ბედისწერა, მაშ, რად გქვია,
თუ არ მაზრობ ნება-ნება,
თვით რუსთველის ნაალერსევს,
ჩემთვის რაღა გემეტება.
შენ უძღები ასული ხარ
და უთქმელი სხვათა ენით,
სიყვარულის მწყურვალი და
ბევრ ლოგინში ჩანაწვენი.
უსაცვლოდ და უაზღუდოდ
გაქცეული ბევრის მკლავებს,
მაინც დღემდე ქალწული და
მოწყვეტილი მთვარის ბაკმებს.
გახსოვს, ერთხელ რომ გკოცნიდი,
ჩახუტებულს ძალისძალად,
და მარჯვენა ძუძუსთავზე
სხვისი კოცნა გაჩნდა ხალად.
ყელზე ხელი შეგავლე და
დახრჩობაც კი მსურდა, თურმე,
მაგრამ მყისვე გამომისხლტი,
ვით კალმახი მოდგაფუნე.
* * *
მღვრიე ღამის თვალში მთვარემ
ჩააწველა შუქი ფრთხილად;
ტყემ ბურუსი გადივარცნა,
ცა ვარსკვლავით მოჭედილა.
ჩამოვარდა კაკალი და
სიპ ქვას ოხვრით დაეკროლა,
აქეთ ხობისწყალი ბორგავს,
იქით-ღელე, ფშანის ტოლა.
სოფელს სძინავს კამასავით
და ნაყოფიც მოწეულა,
დამწიფებულ ლეღვს ქვემოდან
შეჰკარკაცა ბროწეულმა.
თუთარჩელა მომიხურავს
და მის ნაკვესს ვხედავ კარგად,
რა მადლი აქვს ამ ბუნებას,
ყველაფერს რომ მიმოჰქარგავს.
კოპიტნებიც გაბადრულა
ოჯალეშის მტევნის მადლით,
მაჭარიც თუ აბობოქრდა,
ბევრ სიაბდლეს დაიქადნის.
დამიხუნძლე ეს ტაბაკი,
შენ, შიმშილო! ჩქარა, ადე!
გაიღვიძეთ, ჩემო ძმებო,
დამილოცეთ ოდაბადე.
