თურმე, იმ დილით
ფეხათრეული გაემართა კლინიკისაკენ,
რომ იღლიის ქვეშ გაჩენილი
ჯირკვლით დამფრთხალს
გაერკვია თავისი ბედი.
და ანალიზის შემდეგ გამოსულს
კიბეზე ფეხი დაუცდა და კეფით დაეცა,
და ისევ უკან შეაბრუნეს.
სამი დღის შემდეგ გარდაიცვალა...
არც გამიგია,
ისე ხმადაბლა მოასვენეს,
ისე ხმადაბლა დაასაფლავეს.
ადრე, როდესაც დავცქეროდი
მისი მოზრდილი, ღია აივნის
ზუსტად მოწელილ
და პედანტურად მოხვეწილ ბეტონს,
რომელიც, სველი,
სარკესავით ბრწყინავდა და, ლამის, თვალს მჭრიდა,
სულ მეშინოდა,
რომ ფეხი არ დასცდენოდა,
მაგრამ იქ არა, სხვაგან დაუცდა...
როცა, წვიმის წინ,
დედაჩემი დამირეკავდა და მეტყოდა:
სარეცხი ჩამოხსენიო,
ბუზღუნით და აჩქარებით ვხსნიდი,
რომ ვინმეს არ დავენახე,
ამ სიჩქარეში
თითო სარეცხი ან სამაგრი
მუდამ ქვევით მივარდებოდა.
თუ სახლში იყო,
აუცილებლად გამოვიდოდა
და ჩემს ჩაშვებულ,
ბაწარმობმულ კალათში დებდა
სარეცხს ან სამაგრს.
ამას ისე გულმოდგინედ
და მონდომებით აკეთებდა,
აშკარა იყო, უხაროდა
ეს პატარა დიდი სიკეთე.
ის კი არა,
მგონია, რომ ელოდა კიდეც,
როგორც ბავშვი ელოდება
ციდან ფიფქების ჩამოცვენას.
მერე ბურუსში ჩაკარგული ქალაქისკენ გამახედებდა
და მეტყოდა:
ასე მგონია,
ჩემი პატარა სოხუმიდან
თითქოს ავდრიან ზღვას გავცქერიო.
მეც ვიდექი და გავყურებდი
და ცოტა ხნით
თავი მართლა იქ მეგონა,
მის მშობლიურ ქალაქში, სადაც
არასოდეს არ ვარ ნამყოფი,
ზღვის ხმაურიც კი ჩამესმოდა
და ჩვენს პირდაპირ, იმ ბურუსის ქვეშ,
იყო არა თბილისი,
არამედ ზღვაში ჩაძირული დიოსკურია...
ამ დილით,
როცა დედაჩემი სარეცხს ჰფენდა,
ჩემი შვილის მაისური ძირს ჩაუვარდა,
მას ვეღარავინ ამოგვაწვდის,
რადგან ის სახლი დაკეტილია.
იქნებ შემთხვევით არაფერი
მართლა არ ხდება,
იქნებ ქვედა მეზობლის სულს
მართლა დასჭირდა ის მაისური?!
ეს თუ ასეა,
დაე, წაიღოს იმ ქვეყნად,
როგორც საბუთი,
რომ იყო კარგი ადამიანი,
რომელიც ჩავარდნილ სარეცხს
ჯერ გულმოდგინედ დაბერტყავდა,
ჭუჭყს აშორებდა,
და მის პატრონს
მხოლოდ შემდეგ აწვდიდა ხოლმე.
ან წაიმძღვანოს,
როგორც ღვთისადმი საყვედური,
იმის გამო,
რომ მისთვის შვილი არ გაიმეტა.
ორშაბათ დილის პენტატიქი
1. პოლიტკოვსკაიასა და ქავთარაძის ქუჩების კვეთაზე მჯდარი გარემოვაჭრე
(07:55)
სულ ასე ზიხარ მომღიმარი, ასე სიცხიანს
პატარა დახლზე ლამაზდ და კოხტად გიწყვია
სიგარეტები, ასანთები, სამზესუმზირე
ძველი გაზეთის კონუსები, თუნდაც უმცირეს
1. უწესრიგობას ვერ ეწყობი. დიდხანს უცქირე
ფოთოლს, მორიგი შემოდგომის ერთადერთ მაცნეს,
რომელიც ნიშანს უსიტყვოდ და უთქმელად გაძლევს,
იმისას, მალე რომ იქნება ყინვები, სუსხი
ძვლებში შეატანს, თერმოსიდან თბილ ჩაის ისხამ,
2. ჩაივით თბილად გეღიმება ასე სიცხიანს.
უკვე წლებია მოგისაჯეს, რომ ასე იჯდე,
დასცქერი ჭრელ და შარშან ამ დროს მოქსოვილ წინდებს,
როგორც იხსენებ, უკეთესად ვაჭრობდი მაშინ,
ძლივს აიტანე ერთი პური გუშინწინ სახლში,
3. არ ყიდულობენ იმ ასანთებს, შენ რომ გიწყვია.
თანაც, პატრულის გამოჩენა საშინლად გაფრთხობს,
მერე ბრაზდები, ლუკმაპურს ხომ არავის არ სთხოვ,
მხოლოდ კვადრატულ მეტრ ტროტუარს ითხოვ და ვიღაც
მასაც გამადლის, როცა წავლენ, ისევ იქ ზიხარ,
4. კეცავ კონუსებს ნერვიულად, სამზესუმზირეს.
ხანდახან მოდის შენი ქმარი, მეტწილად - დილით,
შენი აქ ჯდომის რცხვენია და შორიშორ გივლის,
კარგა ხანს დადის და შვილიშვილს გიგზავნის მერე,
შენც გეცოდება და უგზავნი "პირველის" ღერებს...
5. უწესრიგობას ვერ ეწყობი, თუნდაც უმცირესს.
შვილის საფლავზეც ყვითელ ფოთოლს დიდხანს უცქირე.
*
2. ავტობუსი №140 - ის მძღოლი. ავტობუსის მარშრუტი: ბარათაშვილის ქ. - პოლიტკოვსკაიას ქ.
(07:20)
მხოლოდ "ბორჯომი" ვერ გიშველის არყით ნამთვრალევს.
ბიჭებთნ ქეიფს შუაღამით რომ დაამთავრებ,
ცოტას იძინებ, მერე დგები - ისევ მთვრალი ხარ,
ბარბაცებ, მაგრამ სხვა რა გზა გაქვს, უკან არ იხევ,
1. და ყრუდ ჩაგესმის, ცოლი ჭკუას როგორ გარიგებს.
სადარბაზოდან გამოსულს კი გაფხიზლებს გრილი
ჰაერი. უსმენ, ბავშვივით რომ იზრდება დილის
ხმაური, სავსე მშობლიური ცითა და მიწით.
ზიზღით ეწევი, ფეხს უჩქარებ, და თანაც იცი:
2. მხოლოდ "ბორჯომი" ვერ გიშველის არყით ნამთვრალევს.
მთელი სიამით დაგიდგება სულწინ და თვალწინ
ქაფქაფა ლუდი, და ეს ლუდი თანაბრად აწვიმს
სულს, ქალაქს და მის გარეუბნებს, მაგრამ... და მაგრამ
ეს მხოლოდ ტკბილი მირაჟია, რომელიც გაქრა,
3. თითქოს ქეიფიც - შუაღამით რომ დაამთავრე.
დგახარ ფარეხის შესასვლელთან, მიხვედი ადრე,
ხელს 6 ნომრის ხანში შესულ ახალ მძღოლს ართმევ,
გიყვება: თურმე წინა ღამით გაიცნო სარძლო,
გულს გარეთ უსმენ, თანაც ცდილობ, როგორმე გაძლო,
4. ცდილობ ვერავინ ვერ მიხვდეს, რომ ისევ მთვრალი ხარ.
სიგარეტის ნამწვს დააგდებ და ქუსლს მაგრად აჭერ,
მერე ადიხარ ავტობუსში, უჯდები საჭეს,
ქოქავ, მიდიხარ, თითქოს გბოჭავს ვიღაცა ქამრით.
გაჩერებასთან ჩაგიჯდება პირველი მგზავრი.
5. ცუდად ხარ, მაგრამ სხვა რა გზა გაქვს - უკან არ იხევ.
ისევ ჩაგესმის, ცოლი ჭკუას როგორ გარიგებს.
*
3. პოლიტკოვსკაიას ქ. №34-ში მშენებარე კორპუსის მუშა
(07:50)
ავტობუსიდან ჩამოხვალ და აღმართს აჰყვები,
გზის მარცხნივ დგანან შეღებილი კერძო სახლები,
გზის მარჯვნივ გდია საბაგიროს წყვილი ვაგონი,
უკვე დამჭკნარი ეს ბალახი სოფელს გაგონებს,
1. შიგ რომ ეფლობა გაცვეთილი, ძმების ნაქონი
ფეხსაცმელი. და როცა მიხვალ, უმალვე იგებ,
რომ დღეს ხელფასი არ იქნება, ასცქერი კიბეს,
ვერ გადაწყვიტე, ახვიდე თუ დაბრუნდე უკან
(ფიქრით მიჰყვები შენი სოფლის ნაწვიმარ შუკას,
2. მერე ოდამდე ბალახმოვლილ აღმართს აჰყვები).
მაგრამ იცი, რომ უნდა დარჩე, უფროსი ძმა ხარ
და ისიც იცი: ამაზე მეტ გასაჭირს ნახავ.
მხოლოდ ხანდახან მოგინდება, რომ გყავდეს ცოლი
და შენ გელოდეს ორსული და ლოგინში მწოლი.
3. გაჰყურებ: დგანან შეღებილი კერძო სახლები.
ზელ ცემენტს, ასხამ ვედროებში და ზევით აგაქვს,
მეცხრე სართულის სიმაღლიდან გაჰყურებ ქალაქს.
გასაცივებლად ერთჯერად სუპს მალიმალ ურევ,
რატომღაც ყელში არ გადაგდის ძეხვი და პური,
4. ჩანს აქედანაც საბაგიროს წყვილი ვაგონი.
როგორც ყოველთვის, ხარაჩოდან დახედავ ხეხილს
ვიღაცის ბაღში, ნაბიჯს დგამ და... გიცდება ფეხი,
ებღაუჭები საიდანღაც გამოჩრილ სადენს,
წყდება, ვარდები და ვერ გიჭერს დამცავი ბადე,
5. და ბოლო ვარდნა მდინარეში ნახტომს გაგონებს...
შიგნით აწყვია ფეხსაცმელი, ძმების ნაქონი.
*
4. სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ნიგერიელი სტუდენტი.
უნივერსიტეტის პირველი კორპუსის მისამართი: პოლიტკოვსკაიას ქ. №61
(10:44)
მორწყავ მექსიკურ წიწაკას და მოსვამ გვირილის
ჩაის, ეზოდან შემოაღწევს ბავშვის ტირილი,
საათს ახედავ, დღესაც აცდენ პირველ ლექციას,
რადგან ლექტორი გეზიზღება და მის გესლიან
1. ღიმილზე ისე მძაფრად კრთები, თითქოს გესვრიან
ისარს. მიდიხარ ტილოთი და საწმენდი სითხით
თაროებთან, რომ გადაწმინდო გაჯი და ფითხი,
ბეტონის დამრეც იატაკზე დაფენილ ქეჩას
სველ ცოცხს უსვამ და თმის შესაკრავ რეზინას ღეჭავ,
2. როგორც ოდესღაც, ბავშვობაში. ქრება გვირილის
სურნელი. მერე გზააბნეულ კრაზანას დასდევ,
და სანამ წახვალ, ჩამოჯდები და რეკავ დასთან.
ზოგჯერ მხვდები და მესალმები, მომწვანო კაბა
ისე გიხდება, ემსგავსება უცნაურ ზღაპარს
3. ჩვენი ეზო და ნაძვები და ბავშვის ტირილი.
არ გინდა, ფერდობს რომ ახედო, საშინლად გთრგუნავს
ეს სასაფლაო, მაგრამ ლურჯი სანაგვე ურნა
სწორედ ფერდობის ძირში დგას და ყოველდღე გიწევს
მისვლა, გგონია, თითქოს ფეხქვეშ გეცლება მიწა...
4. სწრაფად მიდიხარ, რომ მიუსწრო შემდეგ ლექციას.
ჩაუვლი ბოლო გაჩერებას, მიკრო და დიდი
ავტობუსები მიჯრით დგანან, ერთი კი მიდის.
ქართული იცი საკმარისად და იგებ გზაში,
რომ ჩამოვარდა კორპუსიდან ამ დილით მუშა...
5. შენ კი ლექტორი გახსენდება და მის გესლიან
ღიმილზე ისე კრთები, თითქოს ისარს გესვრიან.
*
5. მეეზოვე პოლიტკოვსკაიას ქუჩაზე
(07:15)
ჯერ მხოლოდ ცოტა სიყვითლეა, ცოტას იმეტებს
ფოთლებს და ცოტა სურვილებს და ცოტა იმედებს
იმეტებს, მაგრამ ემზადები, განა არ იცი
ცოტაც და მოვა, გამოჩნდება, მთელი თავისი
1. დიდებულებით, ბრწყინვალებით, სევდით, ხალისით.
მანამდე, მხოლოდ ალაგ-ალაგ ჩერდები, ერთად
აქუჩებ, თუკი რამეს ნახავ და რამე შეგხვდა,
ასე, ნელნელა მიუყვები ტროტუარს, ღობეს,
ქუჩის ძაღლები მოგყვებიან, რომლებიც გცნობენ.
2. ჯერ მხოლოდ ცოტა სიყვითლეა, ცოტას იმეტებს.
პატარა ხეებს მიადგები, ძლიერად არხევ,
რომ დასაცვენი დასცვივდეთ, და ცელოფნის პარკებს
ბზის გაუსხლავი ბუჩქებიდან აშორებ, ვიღაც
ბუჩქებში წევს და ხვრინავს. შენ კი ფიქრობ, რომ იქაც
3. (სიზმარში) ცოტა სურვილებს და ცოტა იმედებს
იმეტებს, ალბათ. საიდანღაც ჩნდებიან ხანში
შესული კაცი, ახალგაზრდა ქალი და ბავშვი.
სამხედრო ბაზა. ალაყაფი. ყოველთვის გართობს
დროშის ფრიალი, ამჯერადაც ასცქერი ფლაგშტოკს,
4. თუმცა ნიავი რომ არ იძვრის, განა არ იცი.
ბრუნდები, უკან მოიტოვებ ჰამერებს, ჯიპებს,
სადღეღამისო ამ მარკეტებს - სუპერს და ჰიპერს,
დაელოდები, ეს ლოდინი სანამდეც გასტანს,
და აქვე, ქუჩის დასაწყისში რომ ზის, იმ ქალთან
5. იყიდი "ვინსტონს"... შემოდგომა დგება თავისი
დიდებულებით, ბრწყინვალებით, სევდით, ხალისით.
..
2018 წ. სექტემბერი. პოლიტკოვსკაიას ქ. №44
არდაძინების რეკვიემი ნეკერას
... დიდი დიღომი. ძველი ბინა. ჩვენი საერთო
მეგობრის სახლი. ბინდი წვება, მაგრამ ჯერ ისევ
დღის სინათლეა. მეგობრები ვსხედვართ სუფრასთან.
და სწორედ მაშინ ავდექი და ძმად გაგეფიცე.
მერე, ყოველთვის მახსენებდი, რომ შენ იყავი
ჩემი პირველი დადნაფიცი, და მეც ყველასთან
ვიმეორებდი. და დანარჩენს, რაც კი მემართა,
ცრემლის წვეთები ნაპირებზე გამორიყავენ...
მთელი არსებით ვერიდები მარტო დარჩენას,
შენი არყოფნის თან მჯერა და თანაც არ მჯერა,
ასე, სრულიად დაბნეული, ვრჩები წარსულთან,
მაგრამ ვიცი, რომ რაღაც კარგი ჩემთვის დასრულდა.
ნუ დაიძინებ, დამიჯერე,
ნუ დაიძინებ,
ძილი სიკვდილის მინდვრებია, ნუ დაიძინებ!
... ღამე. ვეწევი აივანზე. ვფიქრობ. გავყურებ
მთაწმინდის წითლად განათებულ ანძას, სამებას,
და ეს დღე, როგორც ხსოვნის წიგნი, უკვე დავხურე,
ეზოს კუთხეში ატეხილ და გაძვალტყავებულ
ძუკნას ხვადების თან დაჰყვება მთელი ამალა...
საკუთარ თავზე მეცინება სიმწრით: დილიდან
ვდუმვარ, არ მითქვამს ჩემებისთვის შენზე, იმიტომ,
რომ სულ ცოტა ხნით სიკვდილისგან გადამემალე.
რას დავაბრალო, სიბრიყვეს თუ გულუბრყვილობას
ეს ყველაფერი?! მეც ძაღლივით უხმოდ ვილოკავ
იარას, და ეს, ალბათ, არის სასოწარკვეთა...
შენს უბანს ვეძებ. რა თქმა უნდა, არ ჩანს აქედან.
ნუ დაიძინებ, მეგობარო,
ნუ დაიძინებ,
ძილი სიკვდილის ველებია, ნუ დაიძინებ!
... დილა. სიჩუმე. სიხალვათე. სადღაც ლოტკინის
თავზე მიფრინავს თვითმფრინავი. ბლომად ჭილყვავი
ბაღის ხეებზე. რომ გცოდნოდა, როგორ გვატკენდი,
არამგონია ასე ადრე წასულიყავი.
ვცდილობ ძახილი ავაწვდინო შენთან, ზეცამდე,
და თუმცა უკვე გვიანია მონანიება,
მაინც გეძახი: ვერ მოვედი, გთხოვ პატიებას,
კუბოში, თუნდაც ლამაზად მწოლს, ვერ დაგხედავდი.
აქ კი გრძელდება: მიჰყვებიან მდორე დინებებს,
ბავშვებს და ძაღლებს ძველებურად ასეირნებენ,
მინი-მარკეტებს აღებენ და ისევ კეტავენ,
და სული ისევ სულს დაეძებს, მონათესავეს.
ნუ დაიძინებ, თუ ღმერთი გწამს,
ნუ დაიძინებ,
ძილი სიკვდილის ტყეებია, ნუ დაიძინებ!
... საღამო. ქუჩა. უშენობით სავსე ყელამდე
მხარს ვუქცევ ხეებს, ლამპიონებს და სააფიშე
ტუმბოებს. ჩემით დაწყებული, ახლა ყველა მძულს,
სადაც შენ წევხარ, იმ მიწაზე რომ დავაბიჯებთ.
ზოგჯერ დაცინვა (თან ასეთი!) იცის განგებამ,
რა დროს ქუჩებში დაკარგვაა და გზის არევა:
პარკში კონცერტი. მსმენელები. მგლოვიარე ვარ,
ამ ცეკვასა და სიმღერაში რა მესაქმება,
თითქოს ბგერები, ლურსმნებივით, ნერვებს მიხვრეტენ,
და მე გავრბივარ გადამკვეთი ქუჩის კიდემდე,
იქიდან მარცხნივ. გამვლელები შემომცქერიან
და გზას მითმობენ, ტემპს ვუმატებ, ჩემი ჯერია.
ნუ დაიძინებ, ძალიან გთხოვ,
ნუ დაიძინებ,
ძილი სიკვდილის ყანებია, ნუ დაიძინებ!
... ნაშუადღევი. სოფელი და სახლი. ეგრისის
ქედის კონტური ბურუსს მიღმა. ჩალის ზვინები
კაკლის ტოტებზე, ერთმანეთს რომ ისე ეკვრიან,
როგორც ბარტყები სველ ბუდეში. ჩავიძირები
ამ პასტორალურ ნირვანაში წამით, სულ რაღაც
წამით და ისევ ამოვყვინთავ, ბოსელს ფარავენ
კივის ყლორტები, დაკოჭლებულ კივის ტალავერს
მამა ბოძს უცვლის. სველ ბალახზე ვწვები გულაღმა,
ცას ავცქერი და მახსენდება: ტობავარჩხილზე
ერთად ასვლა რომ გადავწყვიტეთ, ადრე, არც ისე
დიდი ხნის წინათ. ორღობეში გაბმულ საუბარს
ყურს ვუგდებ. გაღმა პროცესია აღმართს აუყვა.
ნუ დაიძინებ, გეხვეწები,
ნუ დაიძინებ,
ძილი სიკვდილის სერებია, ნუ დაიძინებ!
... შუადღე. ღრუბლით დაფარული ცა და მამათა
მონასტრის ეზო და კელიის ვიწრო სარკმელი
ზურგს უკან, მთელ ამ სიჩუმეში ფიჭვის საკმევლის
სურნელი. ვფიქრობ იმაზე, რომ თეთრად გავათევ
მორიგ ღამესაც. საკუთარ თავს სად გაექცევი,
ვერც შენი თავის, ვერც კაცის თუ ღმერთის შეწევნით
ვერ მოიშორებ ვერც ტკივილებს და მათ მიზეზებს,
და ვეუბნები კაცს, რომელიც ეზოს კიდეზე
მოთიბულ ბალახს მისდგომია რკინის ორკაპით,
და ბერს, რომელიც ახარისხებს ცოცხის სორგოებს,
და ბიჭს, რომელსაც ეს სიჩუმე უკვე მობეზრდა,
და ქართულ ნაგაზს, მოკლედ დაბმულს ბოსტნის ღობესთან,
და ძველ გალავანს, საფლავის ქვებს, თეთრად მოხრეშილ
ბილიკებს, ვაშლებს, შემალულებს სადღაც ფოთლებში,
მშიერ მტრედებს და მათთვის დაყრილ პურის ნამცეცებს,
ტანაყრილ კედარს და მის გვერდით გამხმარ კვიპაროზს:
საკუთარ ძილშიც შეიძლება მხარი აგექცეს,
და სიმზრის ნაცვლად სიკვდილში რომ გადაიპარო.
ნუ დაიძინებ, ჩემო დაო, ნუ დაიძინებ...