***
ნდოლო ცუნდელ,
გვალა თილ
ცა ნაჭვემა,
ნირს ფაჩილ
შარა ულათ
შულადირ,
დაჩხირ ყებურს
დორზამილ,
ყანწი ღვინით
შუმაფილ,
გურ
ჸოროფათ
წყუნაფილ,
ტყვია თოფის
მორხინილ,
ჭყორ ნაფურნა
ვაჭოფილ,
ცურუ ჯას ჟი
ჭირნაფილ,
ბუძგურიეფ ჯას
ცუმილ,
ხინჯი ბოგას
გოდგუმილ,
ოშ ნაულა,
ოშშა ნწყვილ,
აკნარღვეფი
აკონწყილ,
ოფულარი
ვაფულირ,
სიტყვაშ რთაფა
კვარკვანტი,
იშო-აშო
კვარკვანწი,
ნახარებუ
ხიოლი,
გოთანაში
ციორი,
მუმულეფიშ
ჸიონი,
დადულეფიშ
ფიორი,
ოშშა ჰამო
რაგადი,
ოშშა ჭვახეთ
კვარწახი,
ავრე ათორჩქინაფა,
ევრე ღირთაფ-რცქინაფა,
დღა-სერიში ჭუებულ
ვაიწუე, მუს გიფულუ,
ტყურათ გოპუნქ
გუმართუქ,
მა ვავორექ
დუმართუ.
შარა ბოგას აკორე,
ნირს გოთანას აწაფაფუ,
მუთუნ კოჩის ვაჭოფე
ჭყორ ფურინელ აკაშა.
***
ნუზუ მუჭო ურზუ,
ქარბორიას უთურს,
მიჸორქია უწუ, _
სხუნუნს,
სხუნუნს,
სხუნუნს...
ჯღარ ნოჸელეფ ქუდურღ,
ჸალს ათასკუ, ჯუნუნს,
ანდა ფირქიქ ქუცუ, _
უკულ,
უკულ,
უკულ...
ცას ჭვემა მაბ პუხუს,
მუთ ვარდ, ართათ ქუმურს,
ხიოლს გური ჸურუ
ფულუნს,
ფულუნს,
ფულუნს,
ორაგადე მუთ რდუ
ვარაგადე მუთუნს,
ცაქ ბჟას ჩხორეფ რზუფულ
ქუმწურღ,
ქუმწურღ,
ქუმწურღ,
ჸოროფა რე ჭურჭულ
უთებუ დო ჸურმულ,
ურა ცხენეფს შურშურ
ურულ,
ურულ,
ურულ,
ქარბორია უთურ
მიკახორცხუ ნუზუს,
ნუზუ თაში ურზუ,
უსხუნ,
უსხუნ,
უსხუნ
..
.
***
ნდოლო აკუღალუ ჟვერეფს,
ფუთქურს მოულებუ ქანა,
ცასი ქუგონწკირუ მერეხ,
გვალას ქუფორუაფ ჩხანა,
ჭირხინუნა ურა ცხენეფ,
ჰავა ქეშანჯირე
ჸვანას,რინა
ჸოფე ერენწ-მერენწ,
ჭყანას დალიებუ ჭყანა,
გურსუ ჭუა მიღუ ქვერსემ,
დობშულადექ ხვალე ღალას,
მეხორცქ ჭარა ეჭელ-მეჭელ,
მედინაფუ შარას შარა,
მეტ ვეშემლებ _
უღელ-მეღელ,
ნდოლო ჟვერელ,
ცა მერეხელ,
ჭარა მეჭელ,
ერენწ-მერენწ,
ფუთქურ ჭერჭე
გიმე, ეკე,
გეთუ!..
ველნე!..
..........
გამწუსოფნა ურა ცხენეფს,
ურაჸუნა ჭუა ტყაშა,
დღა რე მერეთ, _
იქაქალუ ჰავა ჸვანას...
.............
ქიდიჭყ შარაქ...
***
მუზმაშა იდი, –
დირთი,
მუზმაშა იჩი, _
გირჩქილლ,
სკან მოიადეფY
მიკიბლY,
მუთ რდი, თიქ დუდი
ქირჩქინ,
ღორებათ ტყურათ
დიშკვიდY,
ვამწუა, მეტ
შურ მიხირY,
გურქ შკაშა თეშით
გინწკირ,
თოლს ჩილამურეფქ
წიმილY,
მა პეულ ვორექ
ციზილY,
სიო?.. _
სი ჭარკანტ
ხინწილY.
ბრელსი ვაიწინქ,
ქირჩქილY, _
მუზმაშა
გიწი, _
დირჩინY!
***
ოკანდიორ თუთა ბჟას,
ცა მურიცხეფს ოფართხანს,
ელაკვარკვანტ სერი დღას,
ბჟა თუთას უბარჩხალანს,
ბორია-ჭარკანტ იჭარკალ,
ჭარკანტელით პოპორანს,
საჸალოეფს თეში-თაშ
აკუნწყუანს, ურცხუანს.
ჩილამურეფქ ქუცუ ბჟას,
ქეითაკირუ კისერშახ,
თუთა თისი ელანგარს,
ვაუჩავა გური შხვას,
მეკონ-მოკონელ ტყურას,
ქეკადინუ ბორიაქ,
ჭარჭულია ჭანდარეფს
ქიმკახორცქ დო დიღვარღვანწკL,
დუგორუდკო მუშ მანგი,
ანწყუდუო ქიანა,
მარდ ვა რენო,
ბჟათ, თუთათ,
მიკარენა ართო ცას.
***
მაჯუდ პუხათ ქეშაპონე დიხას,
კარაკუნჩხას ქოუპირუ ჭითათ,
მორიალეს, მოროშ გამნარყ, რინტალს
ლეკუხაშა ქინთუტყობინ, ქინგარს,
ჟი აკულებ, აშო ვარწყე გიმალს,
ვაიჭარექ, წამალ მუჭო დიკაკ,
წვანდშა თიზმა იკეკ, თიზმა იხვანც,
აცანცალუ ასე კუდელ რიიალ,
ლეკუხაშ ჸაქ ფურცელ ქუდარღ ჭიფას
მორიალეშ სიცოდილით, ჯინათ,
მითინ ვარე, არძა მიკმალ-დიკმალ
მით რენ, ქურსით მინოლაფას ინჭანს,
ჩხანაქ ჩხორეფ აკოკორობ რჯღიმალქ,
ნაკორობას გართანს, კართას იბშანს,
მორიალეს ქაშუ შარაქ გიმალქ,
ჩხორო ჭუა ჩხორო გვალას ქიმკარღუ,
გურს აცხვანტალ ხიოლ სარკო, რცხიმალ,
ლეკუხაშ ჸას მუთოტყობუ ტიბას,
მაჯუდ პუხა ქოხუტოლუ დიხას,
კარაკუნჩხას პეულ გაფაფ ჭითათ,
მორიალე, მოროშ გამნარყ, რინტალ
ვერანტალუ, უბაღ, მუთ მიკაბ.
***
ცას მუნაფა ელასხუპ,
მუნაფაშ გურს ზღვარზღვალანს,
გვალას რცხიმალ ცხიმურეფს
ჭვემა ელასხარსხალანს.
იკიონტუ ტყაშმაფა
უგამაგათ, არგამათ,
ელაჯინე მუნაფას,
იშოლუ დო რაჸვალანს.
მიკახორცქუ ჯაშე ჯას,
იშო-გვალას, აშო-ტყას,
ვაუტორხუ დუდს ვარა,
გურს გოლოფა ობარბანჯ.
ახავაია, თიშ ცოდა,
ქუფაფუაფ ჸოროფას,
მუზმა სერ დო გოთანას
იწირღოლ დო იწანწალ.
ნაჸოროფას ივარანს,
ნაჭვემურსს ჭაბაკანს,
ელაჯინე მუნაფას
მინ უკურთხანს, მინ ხვამანს.
გურს ნაბარბანჯ გოლოფას
ქოუფალუ გვიმარას,
სო ატყობუდ ჸოროფას,
ნამუ გვალას, ნამუ ტყას.
იკიონტუ ტყაშ მაფა,
გილეფაფუ არგამათ,
ტყურათ ირჯებ დო გორუნს
ოლაფარეს ჸოროფაშ.
ცას მუნაფა ელასხუპ,
ჭვემა მუშის სხარსხალანს,
ობარბანჯუ მაფაშ გურს,
მეფალუნსუ გვიმარა.
***
დამორჩილიშ ბუძოლიას
არყებენა ბერწულეფ,
მელე-მოლე ქურღვაფუნა
მუნეფიში მაყარეფ.
ტანს კაბა ქუგოხარცქუნა
ჭითათ ელაძარწუფელ,
ბერწულეფიშ ელაჯინათ
პიჯ გუნჯამნა ჭუბურეფს.
წყარი ღალსს ქელაჸუნდუ,
მუშ ოლაგეს ვენტირედ,
ავარჩხილს ახვარჩალუდუ
გურშა ველაცადინელ.
ბორია-ჭარკანტ ნაჩილათუს
იკილოთუდ ოხვამეს,
ჩილამურით ოშკვიდუანდ
ცოდას ელადაჩხირელს.
ცასს კარი გოუნჯამუ
ჭარკანტიში მოჯინეს,
გეცუმენა ზესკვეფ ჟიშე,
ართო ქიგორგოთუდეს.
თოლეფ გეწკურილ გაფუნო
გური ენოდარაზელ,
დამორჩილიშ ბუძოლიას
მუჭო გარზი უჩქიმეთ.
ვეშერყიო ბერწულეფიშ
არყებული მაყარეფს,
წყარი ღალს ვაიძირუნო,
ოლაგეს ვადონტირელ
ჭარკანტიში ნაკილოთა,
ელნანგარა ოხვამეს,
ვარა ცას ვამკოიდგუდუო,
ჩარდახ ეკოჩარდახელ,
ზესკვეფს ვაუთქუალნანო,
გურშა ვენოცადინელ.
მა თეშ რაგად ვამოსკვანსი,
მა თეშ რაგად ვამშინერს,
მარა ოკო ქოიწუე
ჭკუა იშენ ქექე რე
ჩქიმ ოსხუნურ სი ვაგაში,
სქან ხიოლი მა ვორექ,
სი ჩქიმ გურიშ მურიცხ რექ დო
მათ ვადმარნე უსქანეთ,
სი ჩქიმ შარას ინჭუაფუქ,
მა სკან შარას გილვორექ,
შარას შარა გეკუძირ დო
ქიხვამანდეს მაყარეფ.
დამორჩილიშ ბუძოლიაქ
არძას დუგორ მაჸალე.
***
ფსუაჭითა ფარფალია,
ელაღოზელ, ღაჟურია,
მიკაფურნანდ კამელიაშ
მინ ართ პეულს, მინ მაჟიას.
სი სარალო ფარფალია,
მის რე გალაჸაფუქია?
ართ დღაშ რინა გაფუნია
ღორონთშე ჭყოლოფირია,
გური ჯგირო ქოუჩია,
დღა მალას ისერუნია.
ჩე პეულეფ კამელიას
ტანს გაცხვანტალუნია,
ჩილამურეფ ძიაცალო
მინ ასკუ, მინ უცენსია.
არძა ართი ვარენია,
შხვა რენია კამელია,
უფერუანს ფარფალია,
მინ ართ ღვანწკის, მინ მაჟიას,
ჩილამურეფს უსქირუანს
უჸოროფეთ სო ულია,
ართიანიშ ვორეთია,
ღურელით დო თელითია,
უჸოროფეთ თე ქიანა
ჩქიმო რე ლიებურია.
გეგკასერუ ფარფალია
ვეგეგონე რაგადია,
მუ ფქიმინა, მიჸორსია,
ვამნარღენქ მუთუნსია,
ჸოროფათთ ართ დღაშ რინა,
თაში ხოლო ღირუნია!
**
ქომხუტოლე დო
ჩქიმ გურქ სკან გურს ჯერღვი ქიმკაჸონ,
დომზუკოლე დო
მიკნაჸონას ზისხირქ ქიმკახორცქ,
მიჸორქია დო
ხიოლქ ჭუა გამწას ქიმკაფორჩ,
ბჯოგუქია დო,
ჭუაქ ხიოლ კუნთხუს ქიმკაპონ,
დეჯერიაო,
ძიცაქ ნგარათ კიდირს ქიმკახორცქ,
ვამშკურდავა დო
ჩილამურეფქ თოლეფ ქიმკაფორ,
გირსხენქია დო
ნაზისხირას ბაწკარ ქიმკაჸოთ,
გურ მიწყუნე დო,
ნარღი ანწი ქუას ქიმკასოფ,
გამმოსკიდიო? _
ეზნახ ანწი ჯეგე მისარონს,
სი იჯინი დოშხვაშ გურქ ჩქიმ
გურს ჯერღვეფ ქიგნაჸონ.
***
ჰოუ, ნანა,
თოლი სქვამი
ცირეფ, ოსარსალაია,
ენგურ ჭკუაგუნოლასირ,
ართო ოხვარჩალაია,
ოდა კისერგუნობეჭილY,
ჭველეფ ოწარწალაია,
აშო, გურშა ქომხუტოლეთ
`ჩქიმი ჭიჭე მახარია~.
`ასე ჩონგურ ქოფთქუათი~
ღვინიშ ეფშა მარანსია,
არძო ჭუა დიღვამანწკუ
ართათ შორი გვალასია.
სო ურს შარა,
ჩქიმ მიჩქუდ დო,
არქა, შხვაში ვარდასია,
ჰოუ, ნანა,
სქანდა მოულ,
ხეს სი გოილუანქია,
სამარგალო სკან ძირაფაქ,
ირო ქუმაჭარასია.
***
ხე ვამოფთხა გოპირე,
ყვინთელ, კაბაჭარჭულერY,
კისერ ყირტალ, ტანი სკვამY,
ჯღარ ფურცელით ხარხუნტელY.
ოპეულეს პეულეფს,
ქაცუეფით დორშვილეფს,
აკუნწყუმნა ანდანერY,
ჸოფირელ-ვაჸოფირელ,
_ მუ უმკუნჭაფ რენია,
უგურე დო უშურე,
ჸურმულო უჯინედეს,
ზუკოლუნდეს, წონენდეს.
ბორიაქ წასაგებელქ,
ვამოხვარელქ, ვანტირელქ,
ქიმწაფაჩუ პეულეფ
ნატრებულ-ონატრებელ,
აკობანძღუ, აკოსოფ,
ხარებულ-ოხარებელ,
მითაჟამიშ ნაჩიებ
ქიმთარაჸუ ოტყალეს _
ხე ვამოფთხაშ მეთხუმა,
მუთუნნერო ვაშინერს.
ქარ-ბორიაქ ვედეჯერ,
მუქ იჸუა თექ თეფერქ,
ტანს ოშფათ ქიგაკვამანჭ
გოპირელს-ვაგოპირელს.
ჭარაშა მის ეწარნე,
მის ულინუ უშარეთ,
ქარ-ბორია
ჸოროფათ მოჭონკე დო
დუდს ქიჭყენდ,
_ ენა მუქ შემერყუა,
რჩქინებულ-ურჩქინებელქ.
ირო ართნერო ვა რე,
მინ ჩხანა რე, მინჩა ჭვენს,
ქარ-ბორია სოდგარენ
გვალაშ იშო დოხინწე,
ხე ვა მოფთხა ობაღეს
ხე უმკუნჭაფ ქეშარედ,
თაში ჸოფე, თაში რე,
მუთ ვა შინერს, _
ვა შინერს.
***
ვარჯერსო ხოლო,
ღვინს ოხოლ თხოლო,
ჭყონს ათასკ ორო,
ბჟა ოროს გოთხოზ.
სი გორწყექ მორო,
ხიოლქ გურ მომბოლ,
ართ ჭიჭე ორკოლ
ჸოროფა მოკო.
ვარჯერსო ხოლო,
სი რექი ონდო,
ემცენსი ფორცხოლ,
სკანწკუმა მოკო.
ვარჯერსო მორო,
ღვინს ოკორდ თხოლო,
ჭყონს ფურცელქ მოხორცქ,
ბჟაქ ორო მოჭონკ.
ვარჯერსო ხოლო,
მიჸორქი მორო...
***
ალასია-მალასია,
ნარაგად რე ათაშია, _
თასილქ ოკო ფალასია,
ხუმაფა შორ გვალასია,
მურიცხეფი რანწკასია
სერს აწუხე კართასია,
გოთანაშა არძასია
თოლ უნჯანა ფართასია,
ალასია-მალასია,
ჭანდარს გოთხოზ ჭარკანტია,
კინჩხის გასკუ კვარჩხასია,
წვანდშა ოკო ანჭასია.
ალასია-მალასია,
მაჭარ ვეცად ლაგვანსია,
იკილოთუ ნჭყაფასია,
მოჭყუდ მეჸუნს დადასია.
ალასია-მალასია,
შვანდა ოკო ხანდასია,
გურ მისოფუ ფარჩხასია,
უკირ ჭიფე ბაწარსია.
მუ რექ თეფერ ფარსაგია,
ფირქ ვამცადუ მანგასია,
ნარაგად რე ათაშია,
ულირს დორთა ვახვარსია.
ალასია-მალასია,
ვემკაბუნა კვაღასია,
მაჭარ მეფუნს ლაგვანსია,
ფურცელს ორღვანს ჭანდარია,
ჭარკანტ მიბირს გვალასია,
ვაურჩქილა არძასია,
იდი სკანი შარასია,
ზუკოლ მუდგა ვარდასია.
ალასია-მალასია,
თასილქ ოკო ფალასია.
***
ამდღა, ჭუმე
ჩე დო რუმე,
დღა დო სერი
მუთ რე, მუ რე.
თე ქიანა მუს გართუ დო
თუთას მურიცხ
მუს აწურე.
წყარი სო რე მიხვარჩალ დო
ჯალეფს ფურცელ
მუშენ უცენს.
შური სო რე მიცხვანტალუ
ღურა რინას მუს უდღანუ.
მულა ხიოლ მუშენ რე დო
ულა გურსუ მუშენ აჭუ.
ვალი გურგინს მუს უვალუნს,
ჭვემა ცას კისერს მუს ასკუ.
შარა თეზმას სო მეურს დო
დიხას წკვერემ სოიშა ანწყუ.
ძგვიბალ ზისნახეს მუს მეთხოზ,
კისერს სო მიკიტახანსი,
ჭარა თეზმას მუს ჭარუნს დო
ჭარკანტ თაში მუს იშხანსი.
თე ქიანა სო მინჭუაფ,
მინ წუხენს, მინ იძიცანსი,
თაში რინა მის უთქუალ,
ირფელ თაში მუს ირთანსი...
ამდღა, ჭუმე
ჩე დო რუმე,
დღა დო სერი,
მუ რე, მუთ რე,
თე ქიანა კინ ირთუ დო
თუთას მურიცხ კინ აწურე
***
მუ ჭიფე რე შარა,
მუ ჭიჭე რე გურ,
გოკო იდე მარა,
დორთა ირო უჯგ.
ხინჯი გოძუ წყარმალს,
ერთა-მორთას ურზ,
ფირქი იკვარჩხ კვარჩხას,
გაწიორუ დუდს.
ჭიფე ვარე შარა,
ჭიჭე ვარე გურ,
ურქ და იდი მალას,
მარა დორთა უჯგ.
***
მიკვადაცუ ძღაბი,
აფიორუ კაბა,
მეთხოზ ბოშიშ ნარღი,
თოლ ჭირნაფილ, ჰარამ.
ჭარა რენო ჭარილ,
ვაჸოფენო შარა,
ენოჯინას ართის
აკუნწყუნო ქანა.
მიხვარჩალუ წყარი,
ბარჩხალანსი ჩხანა,
მუს მიკვადაც ძღაბი,
მუს აფიორ კაბა.
მუქ აბორჯუ ბოში,
ვაუჩქუნო ვარა,
მითაჟამუშ კოჩიშ,
არიკ, მოიადა.
ვეკვირუა ბოში,
ძღაბ რე დო იკვადაც.
ნარღი გურსუ ფორილ,
ქაკოთხოზაფ შარას.
სო მისოფუ ნარღი,
ახავაია...
ჭარა.
***
თოლს წკურუნა მურიცხეფი
აკუხუჭუ ცას მუნაფა,
ჩქიმ უმშო, სო ურქუ ხვალე,
ვაგოშკურნო უკმელაშა.
შქერეფს ქოცუმუნა ფსკალეფ,
გეითაჭოფუ ჩხორეფ ჩხანაქ,
წანა მეკოროცხუნს დღალეფს,
არძოშ ოკო დორთინაფა.
გოპუნქ სკან გურს გალე-გალე,
ბოგაქ დუმანწყ მინულაშა,
სკან ოსხუნურ მი პუნს მა მეტ,
გურ მაცხვანტალ სკან ძირაფას.
სი რექ ჩხანა, მაბარჩხალა,
დამითხინე გურს მუნაფა.
***
ბჟა ელურსუ _ მორწყექი,
ვამორწყექი _ ჭოროფანს,
ვაგარჩქილე ორე, ხი,
აკორლასუ
ჸოროფაქ.
მუთუნ ზუკოლქ ვაგომირთ,
მისარონ კარს ხვეწებაქ,
შარა შკაშა აკომირთ,
ირდიხაშე მერეხანს,
ხაჯალურით ქუდმოკირ,
ვეცად ნტებას ჩხოროშა,
ვადმაქანცედ, მუქ მორჩქინ,
მუ ჸოფედუ ჸოროფა.
ვარე საშველ სოვრეთინ,
გურ ილენსი ჩხოროფათ,
ვადამრსხენქი ვორწყექი
ჭვემა რე დო გოლოფანს.
ბჟა ელურსუ _ გორწყექი,
ვაგორწყექი _ ჭოროფანს,
ვამარჩქილე ორე, ხი,
აკობლასი ჸოროფათ...
***
ანჭას ვანჭუ მაფატია,
კინჩხის გართუ გამწასია,
ვამოკოდუ რაგადია,
ნინა ვამცად წარკანტია,
ვამიჸორქი, ვაბწანქია,
გური ვარჭვას მართალქია,
თაშ ჸოფედუ, მაფატია
დღას ვანჭაფუ ანჭასია...
