ალიო ქობალია

ჭითა ხოჯ დო დინტირიაშ ქიანა

სარსიოლს ეჩილათირ დიხა
ჭითა ხოს ქაშა ქუმუოთამ,
ქიანაშ დამარგებუს გურ მორთუმ დო
დიხა წკვარამშა ქინუქოსაფ,
ანია-ქანიათ აკურანჯ ფორცხოლერღვაფილი,
ფუჩხოლირ ჭკიდცალო მეცენს შარა რიელს.

წყარეფ გოწიმე დო ყინო მიხარკალ ულიარე შორიშემს.
ფერთო გოციმე გვალეფ მუკონწყვილი,
ყინიშ შუროემს მივირვილ გოდაჩხირელი. ართიანს
გამოხარცქუ კალშქვითულიშ ფერეფი შურდგუმუ
დო შურიელ ინირთანს დო მიკმახორცქუ შორ დო
გოხოლუაშ მართუ-მაშარულებს.

მერღვაფილ ქუათ გორთელე მარდუ, მარდაშე დო რდილი,
მუდგარენს გუქარეფ კოჩიშ საწამა დო ლამურეფი,
ტვერო გაკულას იშ ნაცოდარ დო ნაცოდილა…
პიჯშე ნარწყიათ გამლუოთამ ბჟაშ ფურე ნაძუძური.

ხოლო დიხაშ შურს გეშუცხვაბარინ წკურიანტელაშე,
გეშურკიუ დო ქათონთხაფ თუთა ჯღვერს
გონოშქერელ ხე ქიმკუცალაფ იშ მაგანაშა,
ათოხვიპაშა ქინუშაყარაფ დაჩხირშე ეშასხუპაფილ ტოცორია ბაღანეფი…

გვალო დურუმუ თოლი პიჯგოჭყორელს,
გეშარდელე ათოხვიპა, გოფშაფე მარდუეფიშ გინარღვაფალო,
მარა ქუმოსხუპაფნა იშ ფოფორს დო
ჩხვინდიშა ქუმუგიგონუაფნა საბჟალო კიბირეფ ყურუემს,
გულაჟურუნა ნანოტა დო ნაშიმელუცალო.

გოძიცებ თუთას, გოტიბაფ გოყინილ გური,
გაგმუჭოფუაფ ხე რიელ ორთაშა დო აკუშაყარუ დიხაშ ნოტეხეფი,
დუკვარკვალუ ჭყიშიშ ეშნაღელ ყვალიშ ნოჭყვედიეფცალო.

წყარ ნაწყარუშა დურთინუაფუ, გვალა-ნაგვალუ შა, ჯაია _ ნაჯალუშა,
გუთინ სარსიოლი დო ქიგეუხუნუაფ ახალდიხა
ჩხოუშ ბურდღაშ ნაკასა ბურთიცალო აკოჭელი
ქუდურთაფ დიხაშა, გეშუქართუ კოჩიშ დარენჯი,
გეგლუხუნუაფ მარდაშეფი _ ათაქ ქორდათ დო ათაქ დინტირითია,
ოხონალ ხონითია. უხონუ ვახონათია,
ჩქიმ ნამოსერს გიაყუნით დო ჭითა ხოს ველასხაპათია,
ქართას ვამურაუათია ქალეფი…

ჩიტის ქუდუღურჭულუაფ, ჩხოუს ქიმეუღვარაფ, ბინეხიშ
წკას გეუფალუ, ნოშქერშა ქობალს მუნულუაფ,
სიზმარცალო ქიმშასქილადე ხვამას უბადო მუნაძირეფი…

თე სიზმარ რენია სიკურცხა დო ვამგაღორანია
რინას ეფალირ ოკითხუ დო ლამურემქ _
თაშ აფ ნარაგად მუაჩქიმს, ლაკადარ ჭყიშის დო ეფუთიშ მიშნაჯინას.
ჩქი გუნგაშ კარაიას ვოგანდით ყებურს.

თუთაშფერ ყვალს დო ბჟაშფერ ჭკიდის მირთუნდეს დიაჩქიმი.
ბჟაშ ნაბონაჯგუა კინორდ კურთხუს ომბოლ სამგარია,
ჩქიმ გითახვამალო მერჩქინელი…

მა გალენიშიშ ნარშვინაცალო მიძახუდ მადინაფუ შარა,
დაჩხირშე თოლს ვამთხინუანდ ჭითა ხოჯი _
ე ჩხე თოლ დიო ვაჭუნდ ჩქიმ ჭიჭე და დო ჯიმალეფს,
ბიხუნდეს ქობალს დო თოლ უპირჭანდეს
ჩქინ თუთაშჯგუა მუმაშა.

ვავა, ჩქინ ცოდა დო ვავა, დიხაშ ცოდა,
ხოჯიქ გაგმომტყურუეს იშ ნათოლა ჯარგვალიაშე დო
ქართას ქავოდირთით-და ვაშინერებულ ოკითხუეფით…

წითელი ხარი და წუთისოფელი

სასრბოლს აცდენილი დედამიწა
წითელ ხარს რქებზე მოუგდია,
ქვეყნიერების ბურჯი განრისხებულა
და დედამიწა წკვარამში ჩაუქვესკნელებია,
დაულეწავს საქციელარეული,
დაფშვნილი ჭადივით მიმოუბნევია გზადაგზა.

წყლები გადენილა კალაპოტებიდან
და ყინულად ჩხრიალებს გაუვალ ადგილებში.
დამეწყრილი მთები ნაფლეთებად გაცვენილა,
ყინულის ღარებში მილივლივებს ლავა გაცეცხლებული,
ერთმანეთს მოწყვეტია ცისარტყელას ფერები.

სულდგმული და სულიერი ტრიალებს
და ეხეთქება შორ და ახლო თანამგზავრებს.
მიყრილი ქვებით გაყოფილან მოზარდნი, ჩვილნი და აწ გაზრდილნი,
რაღაცას გაუქარვებია ადამიანის რწმენა და სიმშვიდე,
მტვრად უქცევია მისი ნაცოდვარი და ნაცოდვილარი…
პირიდან ნარწყევივით გამოუგდია რძის მხურვალე ნაძუძური.
ისევ მიწის სულს ამოუბობღავს წკვარამიდან,
ამოუკივლია და ჩავარდნია მთვარე _ წინამძღოლს ფეხებში,
ნახშირით გაგანგლული ხელი მიუცელია ნამგალზე,
მთვარის ხაპში ჩაუყრია ცეცხლიდან ატატებული ტიტლიკანა ბავშვები…

მთლად დახშვია თვალი პირგამწყრალს,
ამოუზრდია ხაპი მოზარდების გადასაყრელად,
მაგრამ მობღაუჭებიან მის წვერებს
და ცხვირი მოულოღნიათ სარძევე კბილებით ყრმებს,
გაუდორბლიათ ნოტიო და ნორჩი ყლორტებივით.
გაცინებია მთვარეს, გათბობია გაყინული გული,
გადმოუყვია ხელი არეულ სამყაროში და შეუგროვებია მიწის ნატეხები,
დაუმრგვალებია მწყემსის მიერ ამოყვანილი ყველის ნაგლეჯებივით.

წყალი ნაწყლევში დაუბრუნებია, მთა _ ნამთევზე,
ხე _ ნატყევარზე, გაუმართია სარბიელი და დაუსვამს,
ძროხის ბეწვით დატენილი ბურთივით შეკერილ-შეკოწიწებული.

დაუტრიალებია დედამიწა, შემოურაგვია კაცის საცხოვრისი,
ჩამოუსხამს მოზარდები _ აქ იყავით და აქ დაეტიეთო,
სახნავი მოხანით, უხნავში ნუ გადახვალთო,
ჩემს ნაკვალევს მიჰყევით და წითელ ხარს ნუ გაეკიდებითო,
დასაზღვრულს ნუ წაეპოტინებითო რქებით…

ჩიტს დაუჟღურტულებია, ძროხას დაუბღავლია,
ვაზის წიბწებს ამოუყრიათ, ნახშირზე ხორბალს გადაუვლია,
სიზმარში ჩარჩენილივით გაუხდია ლოცვას ჭირ-ნახულ-გამოვლილი…

სწორედ ეს სიზმარია ცხადიო,
არ გაცდუნოთო ამქვეყნიურმა კითხვებმა და სურვილებმა _
ასე აქვს ნათქვამი მამაჩემს, ლაკადელ მწყემსს და ეფუთში ჩანახედს.
ჩვენ ნაქუჩის კარავს ვაგებდით კერიასთან,
მთვარისფერ ყველს და რძისფერ მჭადს გვიყოფდა დედაჩემი,
რძით ნაბანივით იდგა კუთხეში ობოლი შესაწირი,
ჩემს გამოსალოცად მიჩნეული…

მე _ გარდაცვლილთა სულების ნასტვენივით მეძახდა დამღუპველი გზა,
ცეცხლიდან თვალს არ მაშორებდა წითელი ხარი
_ ეს გზნება ჯერ ვერ წვავდა ჩემს პატარა და-ძმებს,
მადიანად ჭამდნენ პურს და თვალებდაჭყეტილები შესცქეროდნენ
ჩვენს მთვარესავით მოწყალობე მამას.
ვაი ჩვენი ბრალი და ვაი მიწის ბრალი,
თუ ხარმა გამოგვიტყუა მამის ნათალი ჯარგვალიდან
და დასაზღვრებულის მიღმიერს მივადექით…

დღამაბრუო

დინცხო ქინოშქირტ ფურე ბჟაქ დალურიშ სირგილეს,
სით დეთხითხარი მერთელ ზღვაცალო,
ტვერო ქიგიაცირ ქამენიაშ ხომლა ბეჭილიაქ ვერჩხილს,
შქურნაფილ ჩხომცალო გოციუ სისმარემქ,
წენწო გინირთ ფერაია ჩინთიქ, იშ მუნაღელქ…
ქალაჭირკ ლუბას თუთარია უშქურეფქ,
იბლიშ გვინქ მუნულუ წვანე თოლემს,
სიშორას ასქირაფილს,
ჩელა ნაჩეფ დოიწკირ დო გოიხომუ
ბჟაშ ნავარვალა ქუალემქ,
ოკონ მუგოძდას ნახაფულეფი…

სი აქ გილევალუდინი,
სი გარულ თოლიშ ნაჭვი გონტუდუნი,
იში ნიში წყარ დო ბორიემს მეთხოზუდ,
ჸინიშ რაქას მიკმახორცქუდ უძირაფ კოკიშ მაგორუ გური,
მანჯაშა მიკოქართილ ხოფემს ტახუნდ
ვერეხიშ ზარანდეფი დო ქვერსემიაშე ეშნასოფა მართუეფი,
სქან ამნახანტის გარაჸანდ მაზადუ ღურუ,
მი რე მარაგადე, სო მიკიტუ შური,
ვარი მიშ ნოშქერქილია კიდირს მიკაპონუ
წყითწყარიშ გოფითქილ დო ხაფულერი ჸვა,
ბორიაო?

იშ ნაფურცქინა ვაგინ ჭირაკილ ჸუს
დღამუთუნს ალიშ კიბირიშ მეგეს,
ვარი ვემირჩქილუანქო მუმაშ ნაჭყაცალო?
ქიმიოშურდიო ართინერი სერი დო გონთემს…
ა დო ა, მეხოლ დღამაბრუოქ,
მუდგა თოლ უწკურენ, გამკოიძირუანს
იში ორქოშ ენალუეფ დუს, ხოკოთ გოსულერს,
ვარი შხვაშ ქართას დოკირილ დო დოკარელს,
ვაიჩინასიო ბადიდიშ წყარიშელ თოლქ?..

ვამგაღორას ადამურ მარუაშ ნასქილედიქ,
აქ ეკაჸათანს და ეკაჸოთას მორთელ ზღვაქ
ჯვეშ წონწეფი დო ნახაფულეფი _
მერთელს ირთანს მოძირაფა დო სისმარეფი,
ეთექ ივალ ქირცხიშ გიშნაღელ შურიშ შული ფიორეფი…
ეთექ ირქენს ვარდიშ მონია საღორონთო,
ჩხოროფათ მესქვილ ალნადველიშ გუმაცხადე:
მეიჩირთი…

შხვა მუთა რე დღა მაბრუო,
შქვით დღას ეკოფულირო გორჩქინელი,
უდულიუ დო ხვამელი.

დღე მერვე

სისხლისფრად ჩაიშრიტა მხურვალე მზე დაისის სიგრილეში,
შენც შეთხელდი მოქცეულ ზღვასავით,
მტვრად გადაეცრა ანაგვირილას ხმელი გვირგვინი წყალმარჩხს,
შეშინებული თევზებივით გაიფანტნენ სიზმრები,
წეწად იქცა ფერადი ჩითი, მისი მოტანილი…
უბეში ჩაჭკნა მთვარესავით ვაშლები,
იელის სიყვითლემ გადაუარა მწვანე თვალებს, სიშორით გამომშრალს,
თეთრი ფეხისგულები გაგიხმო და დაგიხეთქა
მზით გავარვარებულმა ქვებმა, თითქოს ნაფოტები გაცვია…

შენ რომ აქ დალასლასებდი, შენ რომ ველური თვალისგან დამწვარი გეწვოდა,
მისი ნავი წყალს და ქარებს მისდევდა,
ყინულის ლოდებს ეხეთქებოდა,
უნახავი კუნძულის მაძებარი გული,
მაჯაზე მიბმულ ნიჩბებს ტეხდა გოლიათის მოზარეები
და უფსკრულიდან ამონახეთქი წყალბორბალა,
შენს სურათს სდევდა წინმხვედრი სიკვდილი,
ვინ არის მთქმელი,
სად დატოვე სული,
თუ ვის ნახშირფქულ
მკერდს მიაყრდენი მარილწყალში შეფითქული და დაფლეთილი შუბლი,
ქარისას?

მის ნაჩურჩულებს ვერ გრძნობს დამჭკნარი ყური,
არასდროს მოისმენ ალის კბილის1 ხმაურის მაგვარს _
მამის წყევლასავით?
დაგღალა ერთნაირმა ღამეებმა და განთიადებმა…
ეს ესაა, ახლოვდება დღე მერვე,
რაც არ უნდა თვალები დაუხუჭო,
გამოაჩენს მის ოქროში ამონავლები თავს, ქალასავით გასლეპილს,
თუ, სხვის ადგილზე დაბმული და დაკარვებული,
ვაითუ, ვერ გიცნოს ბებრის გაწყალებულმა თვალებმა?

არ მოგატყუოს ადამიანური კვირის ნარჩენმა,
აქ თუ გამორიყავს, გამორიყოს მოქცეულმა ზღვამ ძველი ძონძები
და ნაფოტები _ მოქცეულზე ტრიალებენ მოჩვენებები და სიზმრები,
იქ იგრძნობა მარცხს გამოღწეული სულის თავისუფალი ფარფატები…
იქ უბერავს ვარდის სიო საღმრთო,
ცხრაფად განასკვული შენახულ-გადამალულის გაცხადება _
შევცდი შენს წინაშე!..

სხვა არაფერია დღე მერვე, შვიდი დღის მალულად გაჩენილი,
უსასრულო და დალოცვილი.

თარგმნა როზა ზარანდიამ.